آندری تارکوفسکی (به روسی: Андрей Арсеньевич Тарковский) کارگردان نامدار روسی ۴ آوریل ۱۹۳۲ در ایوانوونای شوروی به دنیا آمد. مادر او فارغ التحصیل رشته ادبیات و پدرش شاعر نامدار ادبیات روسیه آرسنی تارکوفسکی بود.
بیشتر آثار آندری تارکوفسکی به سوی مضامین فلسفی و عرفانی گرایش داشت. نوع نگاه او به مضامین عرفانی – فلسفی و ترکیب بندی قاب تصویر، نوع میزانسن، طراحی صحنه و لباس، نوع دیالوگها و اساساً نوع داستان پردازی در فیلمهای تارکوفسکی او را به عنوان فیلمسازی مستقل و صاحب اندیشه در جهان قلمداد کرد. او گاه در آثارش به طرح مفاهیم مذهبی میپرداخت و گاه در صدد تصویر انسان تنها و غربت او در عصر مدرنیته بود. تارکوفسکی را باید از فیلمسازانی دانست که بعدها بسیاری به طریق او اقتدا کردند و در مسیر نوع نگاه فیلمی او شرکت جستند.
معروف ترین مشخصه فیلم های این کارگردان شاعرانه بودن آن ها است، فیلم های آندری تارکوفسکی در قیاس با قواعد دراماتیک بسیار نامتعارف است، استفاده سمبلیک از حرکت دوربین و میزانسن های نمایشی و سمبلیک از مشخصه هایی است که منحصر به تارکوفسکی می شود.
با توجه به اینکه آندری تارکوفسکی شخصیتی خاص در دنیای سینما دارد شاید برای بسیاری از طرفدارانش لیست فیلم های مورد علاقه وی جالب باشد. فیلم های «روشنایی های شهر» چارلی چاپلین، «Mouchette» روبر برسون، «خاطرات یک کشیش روستایی» روبر برسون، «Nazarín» لوییس بونوئل، «پرسونا» اینگمار برگمان، «هفت سامورایی» آکیرا کوروساوا، «اوگتسو مونوگاتاری» کنجی میزوگوچی، «نور زمستانی» اینگمار برگمان، «توت فرنگی های وحشی» اینگمار برگمان، «زنی در ریگ روان» هیروشی تشیگاهارا از فیلم های مورد علاقه آندری تارکوفسکی می باشند.
بسیاری از منتقدان آندری تارکوفسکی را پس از سرگئی آیزنشتاین بهترین سینماگر شوروی می دانند. نقطه عطف کارنامه سینمایی تارکوفسکی شاید به نگاه خاص او برگردد. می توان گفت این کارگردان بزرگ با نگاهی ادبی به فیلمسازی سینمای شاعرانه را رنگ و بوی تازه ای بخشید و فیلمسازان مطرح بسیاری پس از او با تأثیرپذیری از تارکوفسکی وارد سینما شدند. نگاه تلخ و شاعرانه آندری تارکوفسکی به دنیا که شاید تأثیرگرفته از جنگ جهانی دوم است نگاهی منحصر به فرد است که با هیچ یک از قراردادهای سینمای کلاسیک همخوانی ندارد اما جدا از سینما نیز محسوب نمی شود. فیلم های آندری تارکوفسکی گستردگی رسانه سینما را نشان می دهد و سینمایی منحصر به تارکوفسکی را معرفی می کند.
اینگمار برگمن كارگردان نامی سوئد زمانی در توصیف آندری تارکوفسکیگفت: «او برای من بزرگ ترین كارگردان سینماست كه زبان جدیدی اختراع كرد و به ماهیت فیلم وفادار است.»
آندری تارکوفسکی در ۲۹ دسامبر ۱۹۸۶ به دلیل سرطان ریه در پاریس در گذشت.
آثار آندری تارکوفسکی
آندری تارکوفسکی
منابع : ویکی پدیا / سینما پرس / تبیان / شخصیت نگار